Stad nr. 11: Dokkum – Bedevaartsoord

Dokkum wordt gekscherend een ‘moordstad’ genoemd. Omdat het een heel gezellige vestingstad is met veel aparte winkels, restaurants, hotels, bed and breakfasts en terrassen aan het water en in de binnenstad. Maar de noordelijkste Elfstedenstad (stadsrechten sinds 1298) staat ook bekend als de plek waar missionaris Bonifatius in 754 een kopje kleiner werd gemaakt. Dokkum is als gevolg daarvan een bedevaartsoord voor duizenden pelgrims en mensen die genezing zoeken in de bron bij de Bonifatiuskapel. Voorts zijn talrijke dranken, zoals lokaal gebrouwen bier (twee bierbrouwerijen met proeflokaal!) en gerechten naar Bonifatius vernoemd.

Bonifatius, rond 673 geboren als Wynfrith in het Engelse Crediton, werd door de koning van het Frankische rijk met een klein legertje (52 man) naar de Friese waddenkust gezonden om de andersdenkenden aldaar te bekeren. De Rooms Katholieke missie, die al in 716 begon in Wijk bij Duurstede (aan de Nederrijn in het midden van Nederland), had een fatale afloop. De monnik werd in 754 vlakbij de hoge Friese terp, die toen nog aan zee lag, door streekbewoners vermoord. 

Naar Fulda
Na zijn dood werd Bonifatius lichaam overgebracht naar het Benedictijnerklooster van Fulda, in de Duitse deelstaat Hessen, dat hij tien jaar eerder zelf gesticht had. Het boek waarmee de aartsbisschop zich volgens de overlevering tijdens de aanval van de Friezen probeerde te verdedigen, wordt ook in het klooster van Fulda bewaard. Op deze zogenaamde Codex Ragyndrudis zijn nog sporen te zien van zwaardslagen.

Bonifatius leeft
In Noordoost Friesland is de heilige Bonifatius springlevend. Op initiatief van de gemeente Dongeradeel (hoofdplaats Dokkum) werd er op 20 november 2002 een Vriendschapscomité opgericht met afgevaardigden uit verschillende geledingen van de samenleving. Op allerlei niveaus werden vriendschappelijke betrekkingen aangegaan met Fulda en Crediton. Jaarlijks zijn er uitwisselingen.
Er is in 1934 een Bonifatiuskapel gebouwd met een processiepark en veertien kruiswegstaties. Aan het water in de voorliggende Bonifatiusbron ontlenen (goed)gelovigen geneeskracht. De bedevaartskerk is ingericht als een Romeins amfitheater met 1.600 zitplaatsen. Het altaar en de zitplaatsen zijn overdekt. Ertussen bevindt zich een onoverdekte zogenaamde “lichthof” waar de bezoeker de verbondenheid met de natuur ervaart. Boven langs de zitplaatsen in het halfrond bevindt zich een processiegang waar de geschiedenis van Bonifatius wordt weergegeven. In Museum Dokkum is een permanente tentoonstelling aan Bonifatius gewijd. 

Bijzondere omgeving
Unieke kunst, cultuur en natuur sieren de omgeving van Dokkum: paleisjes van de landadel, door boomwallen omzoomde weiden ten zuiden van de stad, romantische dorpen op terpen in het noordelijke kleigebied, Nationaal Park het Lauwersmeer, UNESCO werelderfgoed Waddenzee, middeleeuwse kerken en sporen van kloosters en meer dan twintig zeer aparte musea. In en om het Lauwersmeer en langs de Waddenkust zijn stilte, schone lucht, ruimte en echte nachtelijke duisternis opvallende elementen. Noordoost-Friesland is een topplek om te onthaasten.

Museum Dokkum
Midden in het historische centrum van Dokkum ligt museum het Admiraliteitshuis. Het museum bevindt zich in een aantal historische panden, waaronder het zeventiende-eeuwse gebouw van de Admiraliteit (vergelijkbaar met de huidge marine) van Friesland en Groningen uit 1618. Van 1596 tot 1645 was in Dokkum een van de vijf admiraliteitscolleges van Nederland gevestigd. De Admiraliteit hield zich bezig met de bescherming van de handelsvaart en met oorlogsvoering ter zee. Door het dichtslibben van de zeearm verplaatste de Admiraliteit in 1645 van Dokkum naar Harlingen.

In 1963 vestigde het museum zich in het admiraliteitsgebouw, waarvan de mooie renaissance decoraties nog bewaard zijn gebleven. Naast het museum ligt een prachtige binnentuin waar de monumentale entree van het oude admiraliteitsgebouw te zien is. De vaste collectie van het museum bestaat uit oude archeologische opgravingen, oude gebruiksvoorwerpen, volkskunst, schilderijen en Fries aardewerk. Er is een uitgebreide Fries-zilvercollectie, waarvan een groot deel afkomstig is van Dokkumer goud- en zilversmeden. Daarnaast bezit het museum een belangwekkende collectie textiel, waaronder Friese kostuums, floddermutsen en merklappen.